به شهر برازجان خوش آمدید

آخرين نبرد در رود فارياب

غضنفرالسلطنه پس از پيروزي لرده با درايت خاصي کانون مبارزه را به رود فارياب منتقل کرد و با ياران در قلعه مستحکم آنجا مستقر شد .در اين حال انگليسي ها آقاخان را که با غضنفرالسلطنه که درتقابل  بود بر برازجان رياست دادند چون از وي فردي موجه تر نيافتند . سپس آقاخان را براي دستگيري غضنفرالسلطنه تحريک کردند وآقاخان که در فکرجبران خفت هاي گذشته وانتقام بود به رود فارياب حمله کرد. منبع:کتاب جايگاه دشتستان در سرزمين ايران

سه راه مالرو و صعب العبور به منطقه کم وسعت و مرتفع لرده مي رسد وچنان موقعيتي دارد که اگرمجاهدين دچار دنائت و خيانت نمي شدند حتي يک نفر انگليسي هم نمي توانست جان سالم به درببرد.طي جلسه سري که غضنفرالسلطنه با سران طوايف برازجان از جمله سادات، پاپري، بگان، شحنه ، آهنگر، کمالي، نجار، شمسي وخسروي برگزار شد مقرر داشت حاج محمد نائب الحکومه، آقا سيد يوسف ،آقاسيد محمدرضا، احمدشاه، محمدعلي فرزندمرحوم حسن، حسن کربلايي محمدعلي، حسن مشهدي مراد، احمدفرزنداسد، شهباز فرزند کربلايي غلامحسين ، رئيس ابول، کربلايي اکبر، کربلايي کمال، کربلايي محمد حسين ، محمدحسين بيگ خوشابي ،علي بيگ خوشابي، رئيس باقر، رضا فرزند حسنعلي ، غلامحيسن فرزند حاج محمد، استاد غلامرضافرزند استاد ميرزا علي وديگر ياران و اقارب را تجهيز کرده وقرار شد گروهي را تحت فرمان حاج محمدخان بر تپه هاي ني نيزک مستقر شوند و جمعي را به رهبري احمد شاه بلنديهاي توپخانه را اشغال نمايند.دشمن با اطلاع يافتن از موضع گيري مجاهدين غافلگير شده و دو ستون به منطقه اعزام کرد.پياده نظام دشمن پس از گذر از (بست شيخالي) وتپه هاي (دره چيت) با افراد نائب الحکومه تلاقي کرد. مي گويند حاج محمد خان نائب الحکومه چنان عزم شجاعانه اي از خود نشان داد که يکي از توپ خانه هاي دشمن از کار افتاد و نيروهاي انگليسي به تفرقه افتاده و متوقف شدند و نيروهاي درگير با احمد شاه هم آنچنان نا اميد شدند که دست از تعقيب کشيدند. روزي که غضنفرالسلطنه با افراد خود به لرده رفت شش نفر مرد زن بچه آنجا بود. پنجاه روز گذشت بعضي ها دچار افسردگي شده و به برازجان رجعت کردند. غضنفر السلطنه آنها را از رفتن منع نکرد چون اطمينان داشت که انگيلسي ها تنهايي جرات حمله به لرده را ندارند زيرا در آن روزها هيچ کس تصور نمي کرد چند نفر خائن محلي موجبات عسرت آنها را فراهم آورند.منبع:کتاب جايگاه دشتستان در سرزمين ايران

لرده نقطه کوهستاني مستحکمي در گيسکان بود. دشتي و تنگستان ديگر براي انگليس خطري محسوب نمي شد و آنها همه تلاش خود را بر برازجان متمرکز داشتند .چون برازجان تنها راه رسيدن به شيراز بود.منبع:کتاب جايگاه دشتستان در سرزمين ايران