به شهر برازجان خوش آمدید

محاصره رود فارياب

محافظين رود فارياب حدود يک هفته در برابر نيروهاي آقاخان که آنها را محاصره کرده بودند مقاومت کردند. از آنجايي که طرفين جنگ مردم و اهالي دشتستان و برازجان بودند وهر کدام که پيروز شوند به نفع ارتش بريتانيا است. دستور متارکه را صادر کرد و به آقاخان اعلام داشت حاضر به تسليم است.بي بي مريم زن غضنفرالسلطنه در خيمه آقاخان به مذاکره پرداخت. شرايط غضنفرالسلطنه براي بازگشت به برازجان اين بود که اگر قرار است تحت مراقبت باشد،بايد آزادانه و بدون قيد و بند حرکت کند .غضنفرالسطنه بعد از ظهر روز پنجشنبه 20شوال هجري قمري با صلابت هميشگش در حالي که تفنگچيان دور او حلقه زده بودند از قلعه بيرون آمد اما پس از طي راهي در يک چشم به هم زدن از محافظين دور شد.يکي دو نفر از تفنگچيان فرياد زدند خان شليک مي کنيم برگرد و غضنفرالسلطنه بي اعتنا روي برگردانيده وبا تعدي اظهار داشت من نکوهش اين عمل شرم آور را که بعد از تحويل من به اگليسي ها بر زبانها جاري مي شود از شماها سلب کردم وسپس از راه ني نيزک به بندآرزو رفته و شب آنجا ماند و فردا صبح زد عازم شيراز شد.در شيراز به دستور ميرزا فرمانفرما در خانه اي نزديک کليساي ارامنه تحت مراقبت قرار گرفت .همسايکي او با کليسا با تمايلات شديد مذهبي او سازگار نبوده کما آنکه خود ميگويد :

زمانه کرده بس زار و پريشم        جدااز خانه واقوام و خويشم

کليسا سايه افکن بر سر من       شب و روزاست صحبت باکشيشم

مدتي به اين منوال گذشت تا اينکه فقيد سعيد جناب آقاي دکتر محمد مصدق والي فارس شد . مشاراليه با آگاهي از مبارزات مخلصانه ميرزا محمد خان عليه دولت استماري انگليس از وي دلجويي و استمالت کرده و برازجان را بار ديگر به دست باکفايت وي سپرد . غضنفرالسلطنه پس بازگشت به قدرت از تنبيه خاطيان بنا به مصالح جامعه گذشت همچنان که با بلند نظري کدخدايي زيارت را به آقاخان سپرد.منبع:کتاب جايگاه دشتستان در سرزمين ايران