به شهر برازجان خوش آمدید

ماشاءالله كازروني مینویسد:استان امروز بوشهر تا پنجاه سال پیش جزیی از استان فارس بزرگ بود و در دوران های مختلف تاریخ ایران به عنوان دروازه ورود و خروجی ایران به شمار می رفت و در دل خود شهرهای بسیاری از سلسله های ایلامی، هخامنشی، اشکانی، ساسانی و در دوران بعد از اسلام از شاهان صفوی و زندیه را در خود جای داده است، مهم ترین شهرهای جانشین شده، شهرهای باستانی دو شهر بوشهر و برازجان کنونی قدمتی 500 ساله دارند. به ویژه شهر بوشهر در عصر زندیه و قاجاریه، یکی از بنادر بزرگ آسیا به شمار می رفت. شهری با ساختمان های زیبا، خیابان های جدید، بندری پررونق، تجارت خانه های بزرگ، بازرگانان نامدار. اقتصاد پر رونق و بیش از ده کنسول گری و نمایندگی خارجی که با شهرهای بزرگ هندوستان مانند بمبئی و کلکته رقابت داشت. حوادثی که بر اثر جنگ ها و تجاوزات بیگانگان به ویژه انگلیسی ها بر بوشهر گذشت بوشهر آباد ما را در دوران قاجار آهسته آهسته به انزوا و بعد از آن به ویرانی کشاند. که در این رابطه نقش دولت استعماری بریتانیا کمتر مورد توجه بوشهر شناسان قرار گرفته است.

ادامه را در ادامه مطلب بخوانید

موضوعات مرتبط: برازجان در گذر تاریخ
برچسب‌ها: نقش دولت انگلیس در تخریب بوشهر و دشتستان , کلکته , کازرون , دشتستان

ادامه مطلب

در تاریخ چند هزار ساله ایران"دشتستان به عنوان یکی از بزرگترین محورهای ارتباطی و اقتصادی ایران محسوب می شده است موقعیت ویژه آن که از یک طرف وصل به سرزمین ایلامیان(خوزستان"عراق"غرب ایران) و از سوی دیگر در حاشیه جنوبی حکومت پارس ها و از همه مهمتر دروازه ورود به دریای پارس و بنادر بزرگ آن(لیان"ریشهر"سیراف"مهروبان"جنابه) بوده"موقعیت ارتباطی و اقتصادی دشتستان را ممتاز کرده است.
دشتستان از عهد باستان تا به امروز"از همان اعتبار برخوردار است.قابل ذکر است که در عهد باستان هیچکدام از بنادر استان خوزستان و هرمزگان ارتباط تجاری دریایی نداشتند و تنها بندر گمبرون(بندر عباس) و جزیره هرمز در مقیاسی اندک برای ساحل نشینان همان بندر از رونق کمی برخوردار بوده است. این در حالی است که بنادر و شهرهای حاشیه دشتستان بزرگ"مرکز بازرگانی و قطب اقتصادی و داد و ستد ایران با دنیای خارج محسوب می شده است"شرکت های خارجی و بازرگانان هندی" چینی" آفریقا و ده ها نمایندگی در بنادر چون سیراف و ریشهر داشتند.
راه ورود و خروج کالا"همگی سر از دشتستان در می آورده است.
در تاریخ " هیچ مسیری بجز دشتستان"ورودی اصلی دریای پارس ذکر نشده است.متجاوزین و استعمارگران در طول تاریخ همیشه از این گذر چشم طمع به تصرف پارس و ایران را داشته اند.اسکندر و اعراب از معبر دشتستان وارد سرزمین پارس شدند.اعراب مسلمانان نیز از راه دشتستان " فارس را تصرف کردند.در دوران صفویه شاه اسماعیل برای جنگیدن با ((ابوالفتح خان)) و در عهد نادر شاه سردار او((عبدالعلی خان زیارتی))برای تصرف بصره و در دوران زندیه" سردار رشید ایران((لطفعلیخان زند)) در جنگ و گریز با اقا محمد خان قاجار و در زمان جنگ های ایران و هلندی ها"پرتغالی ها و انگلیسی ها و در دوران پهلوی ها همه ستون های خلع سلاح"همیشه و در همه وقت"از راه های ارتباطی دشتستان استفاده کرده اند.
کمتر از یک قرن پیش هر ایرانی که قصد رفتن به عراق و عربستان و زیارت عتبات عالیات را داشت " از مسیر دشتستان و بوشهر و از طریق راه دریایی مسافرت می کرد.
پیشینیان ما به علت پیشروی آب دریا و زمین های رسوبی از حاشیه کوه گیسکان(زاگرس جنوبی) که زمینش سفت و سخت بود"برای حمل مسافر و کالا و رفتن به درون ایران (پارس)استفاده می کرده اند. وجود ده ها آب انبار سنگی و سیمانی در دشتستان همگی گواه وجود راه های تاریخی این سرزمین می باشد.
راه های ورودی و خروجی دشتستان بزرگ به شرح زیر می باشد:
راه تاریخی شوش از کنار کوه های زیدون و ارجان به طرف شهر های مهروبان"جنابه"توج وارد مرکز دشتستان می گردیدو در حوالی ماهور میلاتی به سه قسمت تقسیم میشد:راهی به طرف مشرق و بلوک خشت و کنار تخته میرفت.راه دیگری به طرف وحدتیه(بیبرا و مزارعی) و دشتگور و توج منتهی میشد. راه سوم از حاشیه کوه های دالکی به طرف کوه های مشرق دالکی"وارد منطقه چرو(چر آب)پشت کوه می شد.
راه دیگری از تنگ سوزو(تنگ سبز) باز هم به طرف مشرق و تنگدرکش پشت کوه می رفت. راه دیگری تنگ بادامی وارد بلندی های باغ تاج و تنگ فاریاب پشت کوه می شد.
راه آسنگ"راه گچ دلی"راه گرو محمد غلامی"راه بهمرد"ارغوان "کلمه"راه هفت مله به کلمه"راه تنگ بوش به کلمه"راه شنبه به دشت پلنگ"همگی وارد بلوکات و بوشکانات می شدند. و در نهایت به شاپور"شهر سبز(کازرون)فراشبند"فیروزآباد و از آنجا به مرکز ایران شهر پرسپولیس و استخر و داخل ایران ختم می شد.
ارزش این راه ها با وجود((جاده ابریشم))برابری میکرد. و باز در حوالی دالکی شعبه ای از این راه وارد تااوکه(برازجان) و در ادامه به طرف لیان و ریشهر و بوشهر می شد.از طریق جزیره شیف(راه دریایی) راهی دیگر به طرف جنوب و باز هم در دامنه کوه های گیسکان"اهرم"دشتی"جم و ریز به شهر بزرگ سیراف منتهی می گشته است.
در دوران صفویه با اندکی تغییر"این راه به نام زنگنه نامیده گردید و در یکصد سال گذشته دو راه ارتباطی به وسیله انگلیسی ها بین بوشهر-برازجان احداث گردید:یکی راه آهن بوشهر-برازجان بود که تا قنات سالمخانی بین برازجان-دهقاید  ختم می شد.قرار بود که این خط آهن وارد منطقه وحدتیه و از آن جا به خشت و کنار تخته و کازرون و در نهایت به شیراز ختم شود"که با پایان جنگ جهانی اول"این پروژه حذف و خط آهن بوشهر-برازجان هم برچیده شد. امید است این خط آهن و راه تاریخی مورد توجه قرار گیرد و احیاء گردد.البته راه آهن بندر امام از طریق بنادر دیلم"امام حسن "گناوه"برازجان"بوشهر"دیر"کنگان و عسلویه(که آسانترین"کم هزینه ترین"سریع ترین و کم خطر ترین)راه می باشد
باید در دستور کار دولت قرار بگیرد"اگر چنین شود"جنوب ایران سراسر شکوفا میگردد.اگر این راه آهن به طرف بندر عباس و چاه بهار به راه آهن پاکستان و هند متصل گردد"ما دیگر به درآمد نفت احتیاجی نداریم"زیرا آین راه آهن از طرفی وصل به قاره هند و چین و از سوی دیگر به آسیای میانه " قفقاز"اروپا"ترکیه و سوریه وصل می شود. درآمد حاصل از این راه های "ترانزیتی"به منزله در آمد کانال سوئز مصر"برای ایران خواهد بود.
راه شوسه دیگری که انگلیسی ها در دوران جنگ جهانی دوم برای تدارک رسانی به جبهه شرق ایجاد کردند"راه شوسته برازجان - کازرون -شیراز بود که از گردنه های خطرناک((فلفلی))"((رودک))((تنگ ترکان))"((دختر))و (پیرزن)) عبور می کرد و وارد دشت ارژن و شیراز می شد.
این در حالی حاضر کمتر مورد استفاده قرار میگیرد.
در حال حاضر دشتستان بر سر چهار راه فارس"بوشهر"خوزستان"کهکیلویه و هرمزگان قرار داد.بازار شهر برازجان نیز به عنوان مرکز اصلی داد و ستد استان بوشهر محسوب می گردد.
همه روزه از سراسر استان ده ها کامیون وارد برازجان و میدان بار می شوند.هم استانی های عزیز اجناس خود را به قیمت ارزان از این بازار خریداری می نمایند.با احداث اتوبان های راه های برازجان-شیراز-خوزستان و برازجان-هرمزگان این بازار اقتصادی شکوفاتر می گردد.
با کمی توجه به خرمای دشتستان"به عنوان یک محصول استراتژیک و ایجاد صنایع تبدیلی و وجود کارخانه سیمان و دو سیلوی بزرگ"کارخانه آرد و شهرک های صنعتی دالکی-خوشاب و حوضچه های میگو و گاز رسانی به شهرستان و اتمام سد شهید رئیسعلی دلواری"امید می رود که دشتستان حیات تاریخی خود را باز یابد.با تشکر از استاد گرامی حاج آقای علی جابری انصاری.

موضوعات مرتبط: برازجان در گذر تاریخ
برچسب‌ها: اهمیت ارتباطی و اقتصادی دشتستان , شهرستان دشتستان بزرگ , دشتستان بزرگ , تاریخ دشتستان

تُل خَندَق

زمین وسیعی است درشمال برازجان که تپه های زیادی درآن وجود داد.دراین محوطه بقایای قلعه ای دیده می شودکه آثارخندقی در اطراف آن نمایان است. تعدادی سکه وسفال لعابداروقطعات آجر شبیه به دوره اشکانی هم در محل پیداشده است.همچنین درآنجا بقایای دیوار هائی یافت شده که مصالح آنها مخصوص دوره ساسانی است.

موضوعات مرتبط: ابنیه تاریخی برازجان
برچسب‌ها: تُل خَندَق , آثار تاریخی شهرستان دشتستان , دشتستان بزرگ , به شهر برازجان خوش آمدید

برازجان کوره قباد ساسانی

به استناد کتاب های المسالک و الممالک و الرسل والملوک به ترتیب صفحات 47 و 109 دشتستان بزرگ ایالت یا کوره قباد ساسانی بوده و قبل ازآن جزو سرزمین هخامنشیان محسوب میشد ؛ دشتستان جزو کشور ایلام بود ؛ پس از تسلط کورش کبیر ضمیمه امپراطوری ایران شد.

آثار و آبادی های ایلامی به تدریج در زیر خاک مدفون گشت در کنار آنها ؛ آبادی های جدید و کاخ های ساحلی هخامنشی بنا گردید ، جبر زمان این بنا ها ی آباد و با عظمت را هم با خاک یکحسان کرد که اکنون آثار 4 کاخ از آن جمله در برازجان و توابع کشف گردیده است.با چرخش زمانه به دوره ساسانیان میرسیم که آثاری از سنگ و گچ و ساروج و را به صورت پراکنده به خود اختصاص داده است شهر های ریوارد شیر و برازجان و خرابه های شهر توج یادگار دوره ساسانیان میباشد.هفتاد رشته قنات در اطراف برازجان ئ گستره ی دشتستان قابل شمارش است که هم اکنون نزدیک به 15 رشته آن آبدهی دارد و معمور است.برازجان مرکز دشتستان ؛ ساتراپ نشین (دارای استانداری) بوده و جمعیت انبوهی در شهر های دشتستان بزرک مانند توج ؛ ریوارد اردشیر؛مهرویان و ریگ و جنابا و روستاهای پررونق آن به فعالیت های گوناگون اشتغال داشته اند.

منبع:کتاب جايگاه دشتستان در سرزمين ايران +دلاوران دشتستانی

موضوعات مرتبط: برازجان در گذر تاریخ
برچسب‌ها: برازجان کوره قباد ساسانی , تاریخ برازجان , المسالک و الممالک , الرسل والملوک