مهمترین شهری که پیش از اسلام و در قرون اولیه اسلامی در ناحیه دشتستان قرار داشت و جغرافی نویسان و مورخان قدیم در آثار خود به کرات از آن یاد کرده اند شهری بود به نام « توز». این شهر که بین دو رودخانه شاپور و دالکی امروز در حوالی روستای « زیراه » واقع بود بنا به گفته جغرافی نویسان، بسیار آباد و پر جمعیت و از جمله شهرهای تجارتی فارس در آن دوران به شمارمی آمد. صاحب حدود العالم از دو رودخانه که در مشرق و مغرب توج جریان داشت به نامهای « خویدان » و « شادکان» یاد کرده است. تمام مورخین آن را از اقلیم چهارم دانسته و قریب به اتفاق آن را از کوره اردشیر محسوب داشته اند به جز « ابو عبداله محمدبن ابی بکر » جغرافی دان قرن چهارم هجری که آن را از توابع « کوره شاپور » می داند. این شهر در روزگار ساسانیان به علت داشتن کارگاههای کتان بافی و رواج هنر قلاب دوزی شهرت جهانی داشته، پیراهن های لطیف و رنگین کتانی توز در همه بلاد نزدیک و دور دستی چون خراسان و ماوراء النهر و بین النهرین خریدار داشه است
موضوعات مرتبط: برازجان در گذر تاریخ
برچسبها: شهر باستانی توز , زیر راه , شهرستان دشتستان , توز
